NGUYỄN GIA TRÍ: TÂM ĐIỂM CỦA TRIỂN LÃM “NGHỆ THUẬT VIỆT NAM THẾ KỶ 20

Triển lãm “Nghệ thuật Việt Nam thế kỷ 20” do Le Auction House tổ chức từ ngày 27.11 tới 01.11.2024 tại địa chỉ tầng 1 Aqua Central, 44 Yên Phụ, Ba Đình, Hà Nội không chỉ là một sự kiện nghệ thuật lớn mà còn là cơ hội để công chúng tiếp cận và khám phá những tác phẩm tiêu biểu của các bậc thầy hội họa Việt Nam. Trong đó, 14 bức tranh của danh họa Nguyễn Gia Trí, gồm cả sơn mài và phác thảo màu trên giấy can được xem là tâm điểm, thể hiện rõ nét phong cách và tài năng vượt trội của ông trong dòng chảy nghệ thuật Việt Nam.

Hình 1: Các tác phẩm của danh họa Nguyễn Gia Trí xuất hiện trong trưng bày “Nghệ thuật Việt Nam Thế kỷ 20”

Nhiều thập kỷ phiêu lưu trong hội họa, Nguyễn Gia Trí (1908 – 1993) thuộc lớp người xưa mang lại nhiều thành tựu to lớn cho nền mỹ thuật sơn mài hiện đại ở Việt Nam. Năm 1927, Nguyễn Gia Trí theo học khóa III trường Cao đẳng Mỹ thuật Đông Dương, sau đó bỏ dở một thời gian. Mãi sau này, ông được duyên thấy một tác phẩm sơn mài do Trần Quang Trân sáng tác nên mới quyết tâm theo học lại, chuyên chọn bộ môn sơn mài và tốt nghiệp năm 1936. Chính từ một nguyện vọng phụng sự và tận hiến cho chất liệu sơn mài, ông cùng với họa sĩ Trần Quang Trân, Nguyễn Đỗ Cung, Phạm Hậu đều là những người đã nhìn ở địa hạt này muôn vàn điều kỳ thú và cùng các họa sĩ đương thời phát triển một chất liệu bản địa đến thời kỳ cực thịnh trong khoảng những năm từ 1938 đến năm 1944.

Hình 2: Tác phẩm sơn mài vẽ phong cảnh của danh họa Nguyễn Gia Trí xuất hiện tại triển lãm

Cuộc tìm kiếm nghệ thuật ở nguyễn Gia Trí không đặt ở bối cảnh thực tế hằng ngày. Hầu hết các sáng tác của ông đều đi sâu vào âm hưởng rạo rực của vùng hư ảo thông qua một bảng màu tươi sáng, rực rỡ chỉn chu với tài năng làm chủ kỹ thuật sơn mài điêu luyện. Ông vẽ nhiều về đề tài phong cảnh, chùa chiền, thiếu nữ, mô-típ bình phong nhiều tấm tạo thành khổ lớn, nhân vật trong tà áo dài dân tộc, điệu đà bay bướm, linh biến hài hòa giữa thiên nhiên khoáng đạt. Trong các tác phẩm cái toát ra đôi khi chan chứa hoài niệm, lúc hoan ca, rực cháy như một khát khao mãnh liệt và cũng có lúc êm dịu như một khúc tự tình. Hai trong số đó kể tới như kiệt tác “Vườn xuân Trung Nam Bắc” (1969 – 1989) và “Bình phong” (1944) cho tới nay đã được công nhận danh hiệu Bảo vật Quốc gia. Ngoài ra, dù có thời kỳ sau những năm 1950, tiềm thức thẩm mỹ của Nguyễn Gia Trí đặt nhiều vào tranh trừu tượng để bộc lộ nội tâm song cuối đời ông vẫn tìm về với vẻ đẹp mộng mơ, lộng lẫy của sơn mài truyền thống.

Hình 3: Nguyễn Gia Trí, “Vườn xuân”, 57 x 77 cm, chất liệu tổng hợp trên giấy can

Hình 4: Nguyễn Gia Trí, “Mái đình”, 24.5 x 30.7 cm, hỗn hợp trên giấy can

14 bức tranh của Nguyễn Gia Trí xuất hiện trong trưng bày “Nghệ thuật Việt Nam thế kỷ 20” không chỉ thể hiện tài năng của một nghệ sĩ mà còn là di sản nghệ thuật quý báu, góp phần làm phong phú thêm bức tranh nghệ thuật Việt Nam. Những tác phẩm này đưa người xem trở về với cội nguồn văn hóa, đồng thời khơi dậy niềm tự hào về di sản nghệ thuật Việt Nam. Ngoài ra, Le Auction House hy vọng sự kiện này sẽ tạo động lực cho những nỗ lực bảo tồn và phát huy giá trị nghệ thuật trong tương lai.

PHIÊN ĐẤU SỐ 03 “NGHỆ THUẬT VIỆT NAM THẾ KỶ 20”