Họa sĩ Mai Long sinh năm 1930 tại Hải Phòng, quê gốc Nam Định. Ông là thế hệ họa sĩ được đào tạo và trưởng thành trong kháng chiến chống Pháp. Năm 1948, Mai Long theo học tại Xưởng họa của danh họa Tô Ngọc Vân, ông Là một trong 22 họa sĩ đã tốt nghiệp trường Mỹ thuật khóa kháng chiến 1950-1953 cùng với lớp họa sĩ như Lưu Công Nhân, Trọng Kiệm, Đào Đức, Trần Lưu Hậu… Ông tốt nghiệp trường Mỹ thuật Việt Nam khóa 1950-1954 và Đại học Mỹ thuật Hà Nội năm 1961 – 1966 cùng khóa với các nghệ sĩ Lê Minh Hiền, Trương Qua, Hồ Quảng, Mai Long là thế hệ tiên phong cho nền điện ảnh hoạt hình Việt Nam.
Họa sĩ Mai Long 1930
Hoạ sĩ Mai Long là một tên tuổi lớn, gắn liền với nhiều thành tựu đột phá trong làng mỹ thuật Việt Nam. Ông là một nghệ sĩ đa tài, hoạt động sáng tạo sôi nổi trên nhiều lĩnh vực. Trong lĩnh vực điện ảnh hoạt hình, Mai Long có công khai phá đường lối cho thể loại nghệ thuật non trẻ này. Những bộ phim hoạt hình đầu tiên như “Chuyện ông gióng”, “Sơn Tinh và Thủy Tinh” của ông mang phong cách thơ mộng, giàu chất thơ và nhân văn sâu sắc. Ông là người đầu tiên đưa truyện cổ tích dân gian lên màn ảnh hoạt hình. Các tác phẩm của Mai Long đã góp phần viết nên những trang sử vàng son cho nền điện ảnh non trẻ của đất nước.
Sơn Tinh, Thủy Tinh – họa sĩ Mai Long 1930
Tuy nhiên lĩnh vực Mai Long cống hiến rực rỡ nhất vẫn là hội họa. Ông say mê sáng tác sách tranh minh họa cho thiếu nhi với phong cách nhẹ nhàng, đáng yêu. Hơn hết, Mai Long để lại dấu ấn sâu đậm nhất ở thể loại tranh lụa. Với tài năng và tâm huyết, ông đã nâng tầm tranh lụa Việt Nam lên đẳng cấp nghệ thuật mới.
Họa sĩ Mai Long vốn là người có tâm hồn nghệ sĩ đặc biệt nhạy cảm và giàu chất thơ. Chính vì thế, ngay từ khi mới tiếp xúc với tranh lụa, ông đã cảm nhận được sự đồng điệu kỳ diệu giữa chất liệu này với tâm hồn của mình. Sự mềm mại, uyển chuyển của từng nét vẽ trên tấm lụa tạo nên vẻ đẹp tinh tế mà ông khát khao tìm kiếm trong tác phẩm. Tranh lụa cho phép Mai Long thể hiện hồn bằng hồn, viết lên đó tình cảm, cảm xúc trước cuộc sống một cách trọn vẹn. Đó là lý do ông đam mê và dành trọn đời mình cho tranh lụa.
Cổng làng, lụa, họa sĩ Mai long 1930
Cổng làng đại diện cho cội nguồn, nơi mà mọi người gắn bó với quê hương. Thể hiện sự giao thoa giữa những người dân, những câu chuyện, và những truyền thống được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác. Cổng làng là một biểu tượng của sự đoàn kết và sự cộng đồng, nơi mọi người cùng nhau xây dựng và bảo vệ những giá trị chung.
Khắc hoạ cây lớn còn mang ý nghĩa của sự che chở và bảo vệ. Với tán cây rộng lớn và những cành mạnh mẽ. Cây trở thành một biểu tượng trước cổng làng của sự tạo dấu ấn thời gian và sự an lành. Ngoài ra còn tượng trưng cho sự chắp cánh và sự tự do, nơi mọi người có thể tìm được sự bình yên và cảm nhận sự vĩnh cửu của thiên nhiên.
Hình ảnh chú bé cưỡi trâu cũng mang ý nghĩa sâu sắc. Chú bé đại diện cho sự ngây thơ, tinh thần khám phá và sự hiếu động của tuổi thơ. Nhắc nhở chúng ta về sự trong sáng và niềm tin trong tương lai. Chú bé cưỡi trâu trong hoạt cảnh cũng tượng trưng cho tầm nhìn và khát vọng, thể hiện sự bền bỉ và ý chí để vượt qua khó khăn.
Tổng thể, cổng làng với cây nghìn năm tuổi, hình ảnh chú bé cưỡi trâu tạo nên một bức tranh về sự lịch sử lâu đời, truyền thống và nhớ nhung dấu xưa. Khơi gợi lòng tự hào về quê hương, giữ gìn và phát triển những giá trị quý báu của cộng đồng.
Xuân thì, acrylic trên bìa, hoạ sĩ Mai Long 1930
Ngoài ra, Mai Long còn chịu ảnh hưởng sâu đậm từ người thầy tài hoa Tô Ngọc Vân , Nguyễn Phan Chánh – bậc thầy về tranh lụa. Điều đó càng khiến ông cảm thấy gắn bó với chất liệu này. Với tài năng và sự say mê đặc biệt, Mai Long đã khẳng định được phong cách rất riêng bằng tranh lụa, đem lại một làn gió mới cho nền mỹ thuật Việt Nam. Những tác phẩm bất hủ của ông sẽ mãi là niềm tự hào, là sắc thái quý giá của dòng tranh lụa truyền thống dân tộc.
Phong cách hội họa của họa sĩ Mai Long mang đậm chất thơ, lãng mạn và trữ tình. Ông tâm sự rằng bản chất nghệ thuật của mình là sự tưởng tượng lãng mạn, rất hợp với chất liệu tranh lụa. Tranh lụa của ông mang sự lan toả, màu sắc huyền ảo, phù hợp với những chủ đề ông muốn thể hiện. Quả thực, chất thơ trữ tình là điểm nhấn rõ nét trong tranh lụa Mai Long. Các tác phẩm của ông toát lên vẻ duyên dáng, quyến rũ và giàu cảm xúc. Ông vẽ đa dạng các thể loại nhưng không gò bó theo trường phái nào, chủ yếu theo cảm hứng cá nhân. Từ phong cảnh quê hương, chân dung người phụ nữ Việt cho đến những câu chuyện tình yêu đầy rung động. Với phong cách sáng tạo dung dị, kết hợp trí tưởng tượng phong phú với tinh thần kế thừa truyền thống.
Họa sĩ Mai Long là một nghệ sĩ sáng tạo, không ngừng thử nghiệm để tìm ra những cách thể hiện mới mẻ cho tranh lụa. Thay vì áp dụng lối vẽ truyền thống, ông chú trọng đổi mới trong kỹ thuật để tạo nên phong cách riêng.
Khác với lối vẽ truyền thống là vẽ trực tiếp lên lụa khô, Mai Long thường ngâm, vắt ướt lụa trước khi vẽ. Nhờ vậy, màu sắc thấm sâu vào thớ lụa, không bị phai nhạt theo thời gian. Khi lụa còn ướt, ông vẽ phần nền cảnh trước để tạo hiệu ứng lan tỏa, mờ ảo. Họa sĩ Mai Long có quan điểm rất tinh tế về kỹ thuật sáng tác tranh lụa. Ông cho rằng, việc vẽ nhiều lớp màu, để mỗi lớp khô hoàn toàn rồi mới vẽ tiếp lớp kế tiếp, sẽ giúp màu sắc dần dần ruộm lên, tạo nên độ giàu có và sống động cho tranh. Ngược lại, nếu pha màu ngoài rồi đem vẽ lên tranh sẽ rất nông cạn, thiếu chiều sâu
Bên cạnh đó, ông cũng nhấn mạnh đến tầm quan trọng của khâu bồi lụa, phải chọn hồ tinh khiết, không còn tinh bột để tránh mốc và tạo độ bền cho tranh. Theo ông, độ lan tỏa, độ trong, độ sâu chỉ thực sự có ý nghĩa khi kết hợp hài hòa với các yếu tố màu sắc, nét vẽ, ánh sáng. Chính sự kết hợp tinh tế đó mới tạo nên vẻ đẹp tổng thể cho tranh lụa.
Với tài năng và tấm lòng nghệ sĩ, họa sĩ Mai Long đã góp phần làm rạng rỡ thêm cho nền mỹ thuật của đất nước. Các tác phẩm của ông với phong cách lãng mạn, giàu chất thơ đã chinh phục được biết bao tâm hồn. Ông không chỉ đem đến niềm xúc động mà còn truyền tải thông điệp nhân văn sâu sắc về tình yêu cuộc sống và vẻ đẹp hạnh phúc giản dị ngay trước mắt. Đó chính là đóng góp to lớn của Mai Long cho nền nghệ thuật nước nhà.
